ΠΙΣΤΟΝΙΑ 
Στα τέλη του 19ου αιώνα-αρχές 20ου, και μέσα στον ενθουσιασμό για τα πρωτόγνωρα τεχνολογικά επιτεύγματα της εποχής τους, κάποιοι σκιτσογράφοι σκέφτηκαν με φαντασία και σχεδίασαν αναπαραστάσεις του μελλοντικού, για εκείνους, κόσμου μετά από εκατό χρόνια. Τα σκίτσα που έκαναν προκαλούν τουλάχιστον την συμπάθεια για την φιλότιμη προσπάθεια τους. Κάποια από αυτά ήταν πολύ προφητικά (όπως εκείνα που παρουσίαζαν απομακρυσμένες επικοινωνίες με ήχο και εικόνα, κάτι σαν την σημερινή video-conference, εναέριες διανομές αλληλογραφίας με συσκευές που θα έμοιαζαν με drones – αν δεν είχαν και χειριστή κλπ.), και γενικά παρουσίαζαν τεχνολογικές εξελίξεις που λίγο-πολύ έχουν επιτευχθεί μέχρι τώρα. Βέβαια, το στυλ σχεδιασμού φαίνεται λίγο αφελές σήμερα καθώς δεν διέθεταν ούτε σχεδιαστικό software αλλά ούτε και την σύγχρονη αισθητική. Γενικά, η λογική των σκίτσων ήταν να υπερβάλλουν στον υπέρτατο βαθμό, τα τεχνολογικά επιτεύγματα της εποχής τους και να τα προβάλλουν στο μέλλον.
Η κεντρική ιδέα πάντως ήταν ότι η Μηχανή, σαν ιδέα, θα είναι έντονα παρούσα σε κάθε εκδήλωση της καθημερινότητάς του μέλλοντος με την μορφή gadgets, αυτοματισμών, παράξενων οχημάτων κλπ. κάτι που σε γενικές γραμμές αποδείχτηκε σωστό. Αυτό όμως που δεν μπορούσαν να φανταστούν, να προβλέψουν και πολύ περισσότερο να απεικονίσουν ήταν ότι η Μηχανή δεν θα γινόταν απλά βασικό στοιχείο της ζωής μας αλλά ότι θα διείσδυε και στην συνείδησή μας! Τι εννοούμε:
Θα μπορούσαμε να δούμε την ατομική συνείδηση ούτως ή άλλως σαν μια μηχανή που μετασχηματίζει εξωτερικά -και εσωτερικά- ερεθίσματα σε εντυπώσεις, αναμνήσεις, ιδέες, συναισθήματα, ήχους, σχήματα, χρώματα… προϋπόθεση βέβαια είναι ότι αποκτάει κάποια στιγμή αυτο-συναίσθηση της υποκειμενικότητας της που να την αυτονομεί από το περιβάλλον (δεν ισχυριζόμαστε ότι διαθέτει αυτή την αυτο-συναίσθηση εξαρχής). Συνδυάζοντας όλα αυτά τα προϊόντα που παράγει η συνείδηση, αναπτύσσει ευφυία, μαθαίνει, ενώ και σαν ζωντανό σύστημα που είναι, προσπαθεί να αναπαραχθεί. Έτσι πέραν της βιολογικής αναπαραγωγής, η συνείδηση δημιουργεί μέσω της Μηχανικής τέχνης ομοιώματα της: μηχανές μετασχηματισμού ενέργειας, ύλης αλλά και πληροφοριών. Ειδικά αυτές οι τελευταίες εξελίσσονται πιο εύκολα και γρήγορα και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που γίνονται καλλίτερες και από την ίδια την αρχική / μητρική Μηχανή/ Συνείδηση, τουλάχιστον σε ότι αφορά πρακτικά θέματα. Έτσι, αυτές οι μηχανές μπορούν και υπολογίζουν καλλίτερα, μπορούν και βγάζουν αποφάσεις πιο αντικειμενικές, μπορούν να διαγνώσουν άπειρα σενάρια εξέλιξης ενός φαινομένου ή διαδικασίας.
Παράλληλα η απεριόριστη διασυνδεσιμότητα επιτρέπει να αναπτυχθεί μια υπερ-ανθρώπινη Μηχανή/Συνείδηση, που σήμερα ονομάζουμε Διαδίκτυο, που μέσω των «νευρώνων» της, διαχειρίζεται και μετασχηματίζει άπειρες πληροφορίες, διακινεί εικόνες, δημιουργεί ιδέες, καθορίζει συμπεριφορές. Αυτή η υπέρ-Μηχανή/Συνείδηση βασίζεται στην τεχνολογία και στα χαρακτηριστικά της: όπως η τεχνολογία έχει καταφέρει την κατανεμημένη υπολογιστική ισχύ μέσω δικτύων, έτσι και η υπέρ-Μηχανή που περιγράφουμε χαρακτηρίζεται από αποκέντρωση του συστήματός της, με την συνεχή δημιουργία νέων κόμβων αποθήκευσης, διακίνησης και δημιουργίας πληροφορίων και ιδεών (το αν μπορεί να ελεγχθεί κεντρικά είναι άλλη υπόθεση!). Και το σπουδαιότερο, η Τεχνολογία που εκμεταλλεύεται την θεωρία πιθανοτήτων, δεν προεξοφλεί πια την έκβαση ενός φαινομένου/διαδικασίας με την διπολική προσέγγιση του μαύρου-άσπρου, καλού-κακού, επιτυχίας-αποτυχίας, αλλά προσφέρει πια πολλές εναλλακτικές προτάσεις και περιορίζει το ποσοστό των σεναρίων αποτυχίας (για κάποιο πχ project). Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί επηρεάζει και την συνείδησή μας, τόσο την συλλογική όσο και την ατομική. Δηλαδή πλέον δεν εγκλωβιζόμαστε σε διλήμματα και αντιμετωπίζουμε με περισσότερη θετική διάθεση την ζωή μας. Προφανώς αυτή η θετική συνειδησιακή εξέλιξη δεν έχει επικρατήσει ακόμα αλλά τουλάχιστον έχει ξεκινήσει.
Από την άλλη μεριά, όλη αυτή η απίστευτα μεγάλη προσφορά (αλλά και ζήτηση) πληροφορίας μειώνει την ποιότητα της πληροφορίας που διακινείται, αυξάνοντας έτσι την εντροπία αυτού του παγκόσμιου διασυνδεδεμένου συστήματος. Ας μην ξεχνάμε ότι τα περισσότερα posts, αλλά και οι ειδήσεις, είναι πολύ κοινότυπα, αν όχι προϊόντα copy-paste, και άρα χαμηλής πληροφοριακής αξίας. Μία άμεση συνέπεια είναι ότι η ανθρώπινη γλώσσα, μέσω της οποίας εκφέρεται όλη αυτή η πληροφορία, χάνει σιγά σιγά την αξία της. Πιθανώς μετεξελίσσεται σε μια μεταγλώσσα που στην ουσία είναι ένα ψυχολογικό interface μεταξύ ανθρώπου και διαδικτύου, δηλαδή ανθρώπου και διαδικτυακής υπέρ-Συνείδησης. Και αν η γλώσσα χάνει την αξία της, τότε και θεσμοί που βασίζονται στην γλώσσα (επικοινωνία, πολιτική, επιστήμη κλπ) χάνουν κι αυτοί σιγά σιγά την αξία τους αλλά, και η ατομική συνείδηση που κατά κύριο λόγο εκφράζεται μέσω της γλώσσας, υποχωρεί. Με τον τρόπο αυτό, και όσο περισσότερο συνδεόμαστε μαζί της – και εν τέλει εξαρτιόμαστε από αυτήν, αυτή η υπέρ-Μηχανή/Συνείδηση ενισχύεται και η ατομική συνείδηση υποχωρεί. Με κάποιον μεταφυσικό, θα μπορούσε να πει κάποιος, τρόπο, η υπέρ-Μηχανή/Συνείδηση αυτή αυξάνεται συνεχώς λαμβάνοντας ενέργεια μέσα από posts, clicks, likes, προωθήσεις, fora, trends, memes. Μια ισχυρά δομημένη φούσκα απέναντι σε μια πραγματικότητα που όλο και κατακερματίζεται και αδυνατίζει.
Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά συνθέτουν έναν νέο κόσμο, που φαίνεται να έχει μεγάλη διαφορά από τον κόσμο που οραματίστηκαν οι συμπαθείς σκιτσογράφοι +100 χρόνια πριν. Γεννιούνται όμως κάποια ερωτήματα (βασικά γεννιούνται πολλά ερωτήματα):
Έχει την δυνατότητα αυτή η συνειδησιακή υπέρ-Μηχανή να επηρεάζει την πορεία των γεγονότων; Θα έπρεπε να την φοβόμαστε; Τελικά έχει δημιουργήσει μια νέα πραγματικότητα ή μια παράλληλη πραγματικότητα; Ποιες είναι οι δυνάμεις εκείνες που κινούν πλέον την Ιστορία; Πόσο αλλάζει η Μηχανή αυτή τα παραδοσιακά πολιτεύματα; Είναι τελικά ο Χρόνος μια πραγματική ή τεχνητή παράμετρος της ζωής μας; Για να αναφέρουμε μερικά από τα ερωτήματα. Οι απαντήσεις προφανώς δεν μπορούν να δοθούν μέσα σε λίγες γραμμές. Απλά ας κρατήσουμε αυτά που αναφέρθηκαν πιο πάνω ως βασικά χαρακτηριστικά αυτής της υπέρ-Μηχανής: ότι είναι μια τεχνολογική υπέρ-Συνείδηση και σαν τέτοια, μπορεί να δημιουργεί και να διαχειρίζεται πολλά εναλλακτικά σενάρια αναφορικά με την εξέλιξη ενός φαινομένου/διαδικασίας/project και το άλλο, ότι υποκαθιστά σιγά-σιγά την ατομική συνείδηση. Ένας παράξενος συνδυασμός που καλούμαστε να διαχειριστούμε.
Στα πλαίσια των παραπάνω σκέψεων και στην σκιά ενός μεγάλου πολέμου που εξελίσσεται στην Ουκρανία -προς το παρόν- ας δώσουμε και εμείς το σχόλιό μας, πιστοί προς την υπέρ-Μηχανή που αναφέραμε:
“Ooh, see the fire is sweepin’
Our very streets today
Burns like a red coal carpet
Mad bull lost its way
War, children
It’s just a shot away
It’s just a shot away
I tell you love, sister
It’s just a kiss away
It’s just a kiss away
It’s just a kiss away…”
“Gimme shelter” 1969
